Gokkasten en fruitautomaten zijn mechanische kansspelen welke op munt- of briefgeld werken. Je kunt ze vinden in zowel cafés als gokhallen en ze zijn al een lange tijd erg populair. Het geld dat in de gokkast wordt gestopt wordt omgezet in speelcredits die je kunt inzetten per speelronde. In principe zijn fruitautomaten en gokkasten hetzelfde. Het enige verschil is dat fruitautomaten gevuld zijn met fruitsymbolen.
Wanneer een gokkast van achter wordt opengemaakt worden er een aantal rollen zichtbaar. Op deze rollen zijn afbeeldingen te zien van bijvoorbeeld fruit zoals peren, kersen en appels. Al vanaf €0,20 kunnen de rollen in beweging worden gezet. Wanneer de rollen zijn uitgedraaid, wordt er een bepaalde combinatie van afbeeldingen zichtbaar op het venster van de gokkast of fruitautomaat.
Bij ieder spel moeten de rollen geheel willekeurig tot stilstand komen. Daarbij geldt ook dat de afbeeldingen op de lange duur even vaak voor moeten komen. Staat er bijvoorbeeld op een rol van 10 afbeeldingen één keer een kers, dan moet die kers in precies 10% van de keren dat er wordt gespeeld voorkomen. De rol mag in principe niet anders werken dan een dobbelsteen: ieder getal heeft even veel kans om voor te komen en je hebt geen enkele invloed op het getal dat wordt gedraaid.
De tijd die verstrijkt tussen 2 spellen (de speltijd) moet gemiddeld 4 seconden zijn en mag niet korter zijn dan 3,5 seconden. Dit is een belangrijke factor bij het ontstaan van een verslaving. Over het algemeen geldt namelijk hoe langer een spel duurt, hoe minder groot de kans is op een verslaving. Daarnaast moet het uitkeringspercentage per ingezette euro minimaal 60% zijn. In de praktijk is dit meestal 83%.
Gokkasten in casino's hebben meestal een kortere speltijd en geen wettelijk vastgesteld gemiddeld uurverlies. Hierdoor is de kans op verlies dus veel groter en brengen de gokkasten in casino's veel risico's met zich mee. Gokkasten in casino's zijn dan ook veel riskanter voor een verslaving dan gokkasten in cafés. Nog een aantal redenen hiervoor zijn:
Daarnaast wordt een speler in cafés en casino's wél uitgeschakeld indien de hoofdprijs is gewonnen. Dit is bij gokhallen niet het geval.